New Rome, New Jerusalem

New Rome, New Jerusalem

-Stephanie Ceulemans

Rome was één van de grootste rijken in de geschiedenis. Na Rome kwamen ondermeer de Britten, de Fransen en Spanjaarden. En toen was er de Verenigde Staten. Reeds sinds de jaren ’60 is de term “Pax Americana” , in navolging van de “Pax Romana” van keizer Augustus, ons niet meer vreemd. Andrew J. Bacevich is professor internationale relaties aan de universiteit van Boston. Sebastian Mallaby is auteur van “After Apartheid: The Future of South Africa (1992)” en journalist bij The Washington Post. In het artikel “New Rome, New Jerusalem” zoeken zij naar de oorsprong van “Pax Americana.” Wat zijn de uitdagingen en welke prijs zal hiervoor betaald worden? Inleidend wordt het unieke van de Verenigde Staten benadrukt. Bacevich en Mallaby stellen aanvankelijk dat de Verenigde Staten nooit kolonies heeft gehad. Wel wordt er verwezen naar de “indirecte invloed” die Amerika zou hebben op andere landen. Heeft de Verenigde Staten nooit gekoloniseerd? Het expansionisme van de Verenigde Staten sinds de 19de eeuw is informeler dan de kolonies van het Britse imperium (Gindin en Panitch, 2003, p 11). Het blijft echter een vorm van kolonisering. Sinds de 19de eeuw wordt het transport van Amerikaanse goederen beschermd in Latijns-Amerika. Daarnaast zijn er ook Puerto Rico, Filippijnen en Hawaï, zijn of waren dit geen kolonies?
Vervolgens stellen de auteurs dat hun land meer uit is op het “verleiden” van de andere landen tot “the American way of life” dan op het laten gelden van hun militaire macht. Na de Tweede Wereldoorlog was de aantrekkingskracht van de bloeiende Amerikaanse vrije economie inderdaad groot (Gindin en Panitch, 2003, p.9). Het militaire aspect mag echter niet onderschat worden. Bovendien is dit statement, komende van Amerikaans historicus Andrew J. Bacevich, vreemd. In een andere post op deze blog bespreek ik immers een lezing van Bacevich omtrent zijn boek rond het “The new American militarism.” Daarin stelt hij dat de Verenigde Staten graag de wapens gebruiken om de “democratie” te verspreiden.
In navolging van de Europese rijken, is er nu de “Pax Americana.” De “Pax Americana” staat echter in het teken van vrijheid. Thomas Jefferson sprak over “een rijk van vrijheid.” Is de Verenigde Staten werkelijk “een imperium van vrijheid?” Is de link tussen de Verenigde Staten en vrijheid zo vanzelfsprekend? Ze verkondigen de democratie, vrijheid en het individualisme. Volgen de Amerikanen echter zelf deze waarden? De oorlog in Irak is een goed voorbeeld. In een andere post op deze blog heb ik het voorbeeld besproken van een dagblad uit Florida (Johnson, 2006, p.30). Daar werden de journalisten begin 2004 aangespoord zo weinig mogelijk de burgerslachtoffers van de oorlog te vermelden in de krant. Is dit vrijheid?
Amerika zal de wereld “leiden” naar vrijheid en democratie. Zij die tegen de Verenigde Staten zijn, zijn tegen vrijheid. 11 september 2001 heeft deze gevoelens versterkt. “They hate our freedoms.” zei George W. Bush. Misschien hebben de aanslagen wel iets te maken gehad met de manier waarop de Verenigde Staten de globale macht opeisen. In hoeverre erkennen de regeringsleiders van de Verenigde Staten zelf hun globale suprematie? Wilden de regeringsleiders de bevolking afleiden van de gevolgen van imperialisme. Pas naar het einde toe van de 20ste eeuw kwam het “Amerikaans imperialisme” steeds meer op de voorgrond(Gindin en Panitch, 2003, p 3). Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright stelt in 1998, “If we have to use force, it is because we are America. We are the indispensable nation.”Het ontwijken van “imperialisme” kon niet blijven duren.
Bacevich en Mallaby vergelijken het huidige “rijk” van de Amerikanen met het Romeinse Rijk. Blijkt nu dat de Amerikanen anders met hun macht omgaan. Het belangrijkste verschil is dat de Verenigde Staten vooral steunt op een populistische politiek, terwijl de Romeinen prat gingen op hun aristocratische waarden. Zo zouden zij toch trouw blijven aan hun republikeinse waarden, trouw aan hun volk. Is dit werkelijk zo? De huidige Amerikaanse politiek is deels populistisch. Getuige hiervan zijn de vele toespraken van de Amerikaanse president. De Amerikaanse politiek is echter tevens een politiek geworden die angst creëert en extreem patriottisme propageert (Ahmad, 2003, p.60). Zorgt de Amerikaanse overheid er niet voor dat het volk enkel hoort wat ze graag willen horen? Het voorbeeld van de krant uit Florida staaft dit. Zijn dit dan republikeinse waarden? Het streven naar “Pax Americana” zou voor problemen zorgen voor de Verenigde Staten. Eén van deze obstakels is de steun van de Amerikaanse bevolking. Deze steun is echter zeer contigent. De Amerikanen beseffen hun globale macht niet eens. Of ze willen dat de Verenigde Staten de grootste macht ter wereld is, maar een prijs, die ondermeer oorlog betekent, willen ze er niet voor betalen. De Amerikaanse burgers beseffen dat aan de oorlog in Irak een prijskaartje hangt. Het Amerikaanse protest tegen de oorlog in Irak groeit elke dag. Tenslotte is het laatste obstakel van de “Pax Americana” de vrijheid zelve. Vrede en vrijheid zouden bereikt worden zoals de Verenigde Staten het wil. Dit is een contradictio in terminis. Want zo verliest vrijheid zijn betekenis. Vrijheid is geen vrijheid meer, als die bepaalt wordt door een staat. Welke vrijheid is het dan? De Verenigde Staten moeten volgens Bacevich en Mallaby kiezen tussen unilateralisme en multilateralisme. Het is immers makkelijker om in een conflict tussen te komen, wanneer je de steun hebt van de internationale gemeenschap. Het leiderschap van de Verenigde Staten en de internationale legitimiteit moeten gecombineerd worden. Doen ze dit al niet? Tevens Bacevich en Mallaby wijzen hierop. De Wereldbank en de Verenigde Naties worden bijvoorbeeld overheerst door de Verenigde Staten. Bacevich en Mallaby besluiten dat de primaire rol van de Verenigde Staten belangrijk blijft in de wereld en dat dit moet uitgespeeld worden. Het is zo dat de Verenigde Staten het sterkst staan in de wereld, maar zal dit ook zo blijven?

Bacevich, A.J. en Mallaby, S. (2002) New Rome, New Jerusalem Wilson Quarterly, 26 (3).




Referenties:
- Ahmad A. (2003). Imperialism of Our Time. In Leys C. en Panitch L. (Eds) The new

imperial challenge. (pp. 43-63). Londen: Merlin Press.
- Gindin S. & Panitch L. (2003). Global capitalism and American empire. In Leys C. en

Panitch L. (Eds.) The new imperial challenge. (pp. 2-42). Londen: Merlin Press.
- Johnson, C. (2006). Nemesis. The last days of the American Republic. New York:

Metropolitan books.