Geen van de woorden ‘lies’, ‘war’ en ‘empire’ heeft heden een positieve bijklank in de oren van de meeste mensen. Zeker als het gaat over het beleid van de regering van een bepaald land, zijn dit geen begrippen die vertrouwen opwekken, of de indruk wekken dat het om een stabiel beleid gaat. Deze drie termen komen echter steeds vaker voor in verband met het binnenlandse en buitenlandse beleid van de Verenigde Staten. Leugens over massavernietigingswapens in Irak, desinformatie en censuur in de media. Oorlog in Afghanistan en Irak, en dreigende taal aan het adres van Iran en Syrië. De VS is zich bewust van zijn positie als militaire wereldmacht, en technologische koploper. Het land lijkt zich het recht te hebben toegeëigend zich overal ter wereld te mengen in lokale politiek en conflict, onder het mom van de bescherming van de Amerikaanse of internationale belangen. Deze inmenging, die sinds de start van de war on terror steeds ingrijpender lijkt te worden, kan verschillende vormen aannemen. Zowel binnen als buiten de VS lokt een dergelijke politiek uiteraard reacties uit. De dominantie van de VS binnen de wereld is momenteel een feit, maar de legitimiteit van de door de VS gevoerde politiek kan en moet wel in vraag gesteld worden.
This is a racist and imperialist war. The warmongers who stole the White House (you call them "hawks", but I would never disparage such a fine bird) have hijacked a nation's grief and turned it into a perpetual war on any non-white country they choose to describe as terrorist.
Woody Harrelson is één van de Amerikaanse acteurs (naast Sean Pen, George Clooney e.a.) die kritisch stonden en staan ten opzichte van de huidige buitenlandse politiek die gevoerd wordt door de VS, in casu de oorlog tegen Irak. In oktober 2002 schreef Harrelson een opiniestuk in The Guardian, een van de meer links georiënteerde kranten van Groot Brittannië, onder de titel ‘I'm an American tired of American lies’. De auteur bekritiseert hierin niet enkel de oorlogsstrategieën van de VS in Irak en daarbuiten, maar ook veel breder, de rol van Amerika binnen het globaliseringsproces en de wereldpolitiek. Ook over de binnenlandse situatie schrijft hij enkele scherpe paragrafen.
War
Aangaande de oorlog tegen Irak geeft Harrelson op drie vlakken kritiek. Ten eerste stelt hij in vraag of de VS de oorlog wel om legitieme redenen begonnen zijn. Ten tweede bekritiseert hij de gebruikte strategieën, die aan hun doel voorbij gaan en buiten proportie zijn. Als laatste bekijkt hij meer algemeen de overheidsuitgaven aan defensie.
Legitimiteit is een zeer belangrijke factor in dit soort oorlogen. De publieke opinie heeft weldegelijk een invloed op het gevoerde beleid. Naast de bewering dat de oorlog in Irak onrechtvaardig was, geeft Harrelson vooral kritiek op de initiële strategie van luchtbombardementen en handels- en hulpembargo’s die onvermijdelijk de gewone bevolking meer treffen dan de machthebbers. Proportie is erg belangrijk in de vraag naar legitimiteit. De vraag naar proportie geldt ook voor de overheidsuitgaven aan defensie. De VS geeft meer uit aan militair materiaal dan alle andere landen te samen. “Over the past 30 years, this amounts to more than ten trillion dollars. Imagine that money going to preserving rainforest or contributing to a sustainable economy (as opposed to the dinosaur tit we are currently in the process of sucking dry).”
Lies
Naast de leugens over onder andere massavernietigingswapens, die de oorlog tegen Irak moesten legitimeren, kunnen we nog twee categorieën van leugens onderscheiden. Ten eerste is er de censuur op de media. Deze neemt twee gedaanten aan: de media bieden slechts een zeer beperkt podium voor stemmen van kritiek en alternatieve visies. Hiernaast zien we een zeer eenzijdige berichtgeving, vooral in geval van conflict. “In the US, God forbid you should suggest the war is unjust or that dropping cluster bombs from 30,000ft on a city is a cowardly act. When TV satirist Bill Maher made some dissenting remarks about the bombing of Afghanistan, Disney pulled the plug on him. In a country that lauds its freedom of speech, a word of dissent can cost you your job.”
Ten tweede wordt zelden of nooit een link gelegd met het verleden. De afwezigheid van een historische dimensie maakt elke poging tot conflictanalyse waardeloos en maakt het in stand houden van een slachtofferrol makkelijker. Het gebrek aan goed geschiedenisonderwijs in Amerikaanse scholen zorgt ervoor dat de bevolking dit verzwijgen moeilijk kan doorprikken of vergelijkingen kan maken met precedenten en alternatieven. “The fact is that Saddam Hussein was our boy. The CIA helped him to power, as they did the Shah of Iran and Noriega and Marcos and the Taliban and countless other brutal tyrants. The fact is that George Bush Sr continued to supply nerve gas and technology to Saddam even after he used it on Iran and then the Kurds in Iraq.”
Empire
Uit dit opiniestuk van Woody Harrelson, dat vooral handelt over lies en war, kunnen we ook een kritiek op Amerikaans imperialisme destilleren. De auteur merkt op dat Amerikaanse inmenging in de politiek van de rest van de wereld nefaste gevolgen heeft en heeft gehad voor de plaatselijke bevolking, maar indirect ook voor de Amerikaanse bevolking, wiens belastinggeld gebruikt werd voor het opbouwen van het militaire arsenaal. Terwijl de VS zich het recht heeft toegeëigend overal, op alle niveaus, te interveniëren en zich boven verdragen als nonproliferatie en Kyoto achten, is de binnenlandse situatie echter niet houdbaar en zal er verandering in de binnenlandse en buitenlandse politiek moeten komen. De hedendaagse focus op veiligheid en defensie zal op termijn moeten wijken en er zal meer aandacht moeten komen voor onderwijs en gezondheidszorg, verantwoorde economie en hernieuwbare energie.
Opiniestuk uit The Guardian, 17 oktober 2002
Online op: http://www.guardian.co.uk/g2/story/0,3604,813189,00.html
Tine Vekemans
Geen opmerkingen:
Een reactie posten